اوراق اجاره

یکی از مهمترین انواع صکوک معرفی شده، صکوک اجاره است. صکوک اجاره در حقیقت اوراق بهاداری است که دارنده آن به صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن بر اساس قرارداد اجاره به مصرف کننده یا بانی واگذار شده است. در صکوک اجاره حق استفاده از منافع دارایی یا مجموعه ای از دارایی ها، در برابر اجاره بها از مالک به شخص دیگری منتقل می شود.
مدت قرارداد اجاره مشخص است و می توان اجاره بها را در ابتدای دوره، انتهای دوره، با سررسیدهای ماهانه، فصلی یا سالانه پرداخت کرد. از آن جا که صکوک اجاره اوراق بهاداری است که بیان گر مالکیت مشاع فرد است، می توان آن را در بازار ثانویه و به قیمتی که به وسیله عامل های بازار تعیین می شود، معامله کرد.

رویه اجرایی انتشار اوراق اجاره:
1.بانی جهت مشخص نمودن شیوه تامین مالی به یکی از نهادهای دارای مجوز مشاوره عرضه مراجعه می نماید.
2.مشاور عرضه به نمایندگی از بانی، از سازمان بورس و اوراق بهادار موافقت اصولی تامین مالی از طریق انتشار اوراق اجاره را دریافت می نماید.
3.مشاور عرضه جهت تعیین نهاد واسط به شرکت مدیرت دارایی مرکزی مراجعه می نماید.
4.پس از اخذ مجوز، نهادواسط برای تامین مالی از طرف بانی به انتشار صکوک اجاره مبادرت می‌ورزد.
5.نهاد واسط دارایی موجود را به بانی اجاره می دهد.
6.نهادواسط پرداختهای منظم اجاره بهای حاصل ازدارایی را بین سرمایه‌گذاران توزیع می‌نماید.
7.پس از پایان مدت اجاره وفروش دارایی به بانی، نهاد واسط مبلغ اسمی اوراق صکوک را به سپرده گذاران باز پرداخت می نماید.

انواع اوراق اجاره :
اوراق اجاره را می توان به روشهای مختلفی دسته بندی کرد. این اوراق را بر اساس نوع عقد می¬توان به دو دسته اوراق اجاره عادی و اوراق اجاره به شرط تملیک و بر اساس نوع بانی به دو دسته شرکتهای عادی و موسسات مالی(بانکها و موسسات مالی و اعتباری غیر بانکی و لیزینگها) تقسیم نمود. یا می توان اوراق اجاره را با توجه به هدف انتشار به سه دسته شامل اوراق اجاره تأمین دارایی، اوراق اجاره تأمین نقدینگی و اوراق اجاره رهنی تقسیم نمود که به صورت زیر تعریف می شوند:
1- اوراق اجاره تأمین دارایی: اوراق اجاره تأمین دارایی، اوراقی است که در آن نهاد واسط، یک دارایی (یا مجموعه ای از دارایی ها) را از طرف سرمایه گذاران، از فروشندهای خریداری نموده و به بانی اجاره میدهد. از آنجا که اوراق اجاره جهت به دست آوردن یک دارایی خاص برای بانی توسط واسط منتشر می شود، لذا به این اوراق، اوراق اجاره تأمین دارایی گفته می شود. مانند شرکت های لیزینگ
2- اوراق اجاره رهنی: نوع دوم اوراق اجاره بیشتر مورد استفاده بانکها، لیزینگها و موسسات اعتبار دهنده می باشد. در این نوع از اوراق، بانی (بانک) تسهیلاتی که قبلاً در قالب عقد اجاره به شرط تملیک پرداخته کرده را به شخص ثالثی (واسط) می فروشد. بنابراین ابتدا واسط، اوراق اجاره را منتشر می نماید و سپس دارایی هایی که بانک در قالب عقد اجاره به شرط تملیک در طی زمان به افراد مختلفی داده است را از وی خریداری می نماید. با فروش این دارایی ها رابطه بانی و واسط قطع می شود و واسط از طرف سرمایه گذاران مالک دارایی هایی می شود که بانی آنها را قبلاً به صورت اجاره به شرط تملیک به گیرندگان تسهیلات واگذار نموده است.
3- اوراق اجاره تامین نقدینگی: در این نوع از اوراق اجاره، واسط با واگذاری اوراق به مردم و جمع آوری وجوه، به وکالت از طرف آنها یک دارایی (ثابت مشهود) را از بانی خریداری کرده سپس مجددا به (بانی) اجاره می دهد. به عبارت دیگر این نوع از اوراق، مبتنی بر فروش و اجاره مجدد است. در این حالت بانی با استفاده از اوراق اجاره، اقدام به تأمین نقدینگی مورد نیاز خود می کند. به بیان ساده می توان گفت بانی توانسته است با وثیقه قرار دادن دارایی خود، مبلغی را جهت رفع نیازهای نقدینگی خود کسب نماید. این عامل سبب نامگذاری این اوراق به اوراق تامین نقدینگی شده است زیرا مثلاً شرکتی که نیازمند وجه نقد است دارایی خود را می فروشد و آن را به صورت اجاره به شرط تملیک مجدداً به دست می آورد. در این نوع از اوراق نیز اجاره دارایی به صور مختلف قابل تصور است.