اوراق مساقات

اوراق مساقات اوراق بهاداری است که براساس قرارداد مساقات طراحی شده است، ناشر اوراق مساقات با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان اوراق را جمع آوری کرده با آن وجوه باغات قابل بهره برداری را خریداری سپس به وکالت از طرف دارندگان اوراق به قرارداد مساقات به باغبانان واگذار می‌کند تا به آنها رسیدگی کنند و در پایان محصول به دست آمده را با هم تقسیم کنند، در این اوراق دارندة اوراق نقش مالک، ناشر نقش وکیل و باغبان نقش عامل در قرارداد مساقات را ایفا می‌کنند و اوراق مساقات سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر باغات معین است.

ماهیت اوراق مساقات

اوراق مساقات به تبع قرارداد مساقات، منحصر در باب باغداری است و شامل انواع باغ های میوه، حتی درخت هایی که از گل با برگ آن ها استفاده می شود، می گردد. شیوه عملیاتی نمودن این اوراق بدین شکل است که یک مؤسسه مالی فعال در بخش کشاورزی با انجام مطالعات اولیه و شناسایی باغ های مناسب سرمایه گذاری و زمین های قابل تبدیل به باغ را خریداری، بعد از آماده سازی (حفر چاه، کانال کشی، غرس نهال های مناسب و ... ) آن ها را به قرارداد مساقات به باغبانان واگذار می کند تا روی آن ها کار و محصول به دست آمده را طبق قرارداد تقسیم کنند. مؤسسه مالی بعد از تحویل گرفتن سهم صاحبان اوراق از محصول و فروش آن در بازار محصولات کشاورزی، ابتدا حق الوکاله خود را بر می دارد، سپس باقی مانده سود را بین صاحبان اوراق تقسیم می کند، این رویه تا زمانی که مؤسسه مالی منحل نشده است، همه ساله تکرار می شود.

سود اوراق مساقات به طور متعارف سالانه است و به عوامل زیادی چون میزان تولید (برداشت محصول)، قیمت محصولات و هزینه های انجام گرفته بستگی دارد، بنابر این ناشر اوراق گرچه می تواند بر حسب تجارب سالیان قبل و پیش بینی آینده، دامنه سود انتظاری را تخمین بزند، اما سود واقعی در پایان سال مالی مشخص می شود.

بازار ثانوی اوراق مساقات

دارنده اوراق مساقات می تواند اوراق را نگه دارد و در پایان هر سال مالی از سود آن استفاده کند، کما این که می تواند در مواقع نیاز به نقدینگی، آن ها را در بازار ثانوی بفروشد. از آن جا که اوراق مساقات بیانگر مالکیت مشاع دارندگان اوراق نسبت به باغات مورد قرارداد مساقات است، در نتیجه قیمت اوراق مساقات افزون بر نرخ سود انتظاری سالانه به افزایش قیمت خود باغ ها نیز بستگی دارد و چون قیمت باغ ها به صورت متعارف و در حد نرخ تورم افزایش پیدا می کند، انتظار می رود قیمت اوراق رشدی متناسب با نرخ تورم باشد، کما اینکه انتظار می رود هر چه به زمان برداشت محصول نزدیک شویم، به جهت سود انتظاری سالانه، قیمت اوراق افزایش یابد.